Συλλογικότητα-Συνεργασία, μια προσέγγιση στην ελληνική παθογένεια.

Μια από τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας,  όπως έχουμε αναδείξει ως τώρα και από το blog, είναι το πρόβλημα της συλλογικότητας.

Μια «εναλλακτική» οικονομολόγος , η  Elinor Ostrom (βραβείο Νόμπελ Οικονομικών το 2009), έκανε διάφορες μελέτες πάνω στις συλλογικές δράσεις , την αυτοοργάνωση και στο πως οι άνθρωποι γενικά συνεργάζονται.

Η ενδιαφέρουσα ερευνά της , την οποία και θα εξετάσουμε, είναι πάνω σε οργανισμούς εκτός κεντρικής εξουσίας (όπως οι συνεταιρισμοί ή οι «αυτοδιαχειριζόμενες» από τους εργαζομένους επιχειρήσεις) η οποία και κατέληξε σε μερικά πολύ χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με τη βιωσιμότητα ή μη καθώς και την πορεία και προοπτική ενός τέτοιου συστήματος.

Τα συμπεράσματα ισχύουν ανεξαρτήτως πολιτισμικού πλαισίου κι αφορούν σχήματα εκτός κρατικής παρέμβασης (στα οποία εκλείπουν οι παγιωμένες αγκυλώσεις του δημοσίου),  οπότε θα μπορούσαμε να αντλήσουμε σκέψεις για τη δική μας «προβληματική κατάσταση» από ορισμένα ευρήματα της.

 Η έρευνα λοιπόν ξεχώρισε 3 τύπους μελών που συμμετέχουν σε οργανισμούς εκτός κεντρικής εξουσίας:

  • τους conditional cooperators: Συνεργάσιμοι υπό προϋποθέσεις (τηρούν τους κανόνες και συμπεριφέρονται καλά σε φυσιολογικές συνθήκες, αλλά παύουν να τους τηρούν όταν επικρατούν οι καιροσκόποι),
  • τους rational egoists: Ορθολογικά εγωιστές (καιροσκόποι, ενδιαφέρονται μόνο για το ατομικό όφελος)
  • τους willing punishers: Εκούσιοι τιμωροί. Αυτοί είναι εκείνοι που θ αναλάβουν την δύσκολη δουλειά , την περιφρούρηση των συλλογικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Είναι εκείνοι οι οποίοι θα αφιερώσουν προσωπικό χρόνο και κόστος για να τιμωρηθούν οι καιροσκόποι και να τηρηθούν οι κανόνες. Αυτοί θα καταγγείλουν, θα πληρώσουν δικηγόρους κτλ.

 Όταν στον συνεταιρισμό πλειοψηφεί η πρώτη κατηγορία και επιπλέον διαθέτει αρκετά άτομα  της τρίτης κατηγορίας, τότε ακόμη και να υπάρχουν μερικοί της δεύτερης κατηγορίας, ο συνεταιρισμός θα πάει καλά.

Όταν όμως τα άτομα από την δεύτερη κατηγορία είναι αρκετά και εκλείπουν άτομα από την τρίτη κατηγορία  (ή είναι ελάχιστοι), τότε ο συνεταιρισμός θα οδηγηθεί σίγουρα στην αποτυχία.

Ας δούμε κάποια παραδείγματα από την Ελληνική πραγματικότητα.

Η μεγάλη αποτυχία του συνεταιριστικού κινήματος στην Ελλάδα μάλλον οφείλεται στην ύπαρξη πολλών αγροτών από την δεύτερη κατηγορία. Πολλοί (ή αρκετοί)  αγρότες  προσπαθούσαν και τελικά κατάφερναν συνήθως να ξεγελάσουν τον συνεταιρισμό για κάποιο βραχυπρόθεσμο κέρδος.

 Ο έμπορος τους έπειθε, προσφέροντας τους τα ανάλογα ανταλλάγματα,  να του δίνουν τα καλύτερα από τα προιόντα τους, με αποτέλεσμα τα ΄σκάρτα΄ή ‘ελαττωματικά’ να τα παραδίδουν στον συνεταιρισμό. Έτσι είχαν ένα πρόσκαιρο ατομικό κέρδος, εις βάρος του συλλογικού καλού.

 Παρόμοια η πρακτική και όσο αφορά την υπερβόσκηση (για την οποία υπάρχει και θεωρία του Garrett Hardin «Η Τραγικότητα των Κοινών» ) όπου κατέστρέφαν το βοσκοτόπι μόνο και μόνο για να μεγιστοποιήσουν το ατομικό τους συμφέρον. Για όσους δεν γνωρίζουν όταν υπερβοσκίζεται το βοσκοτόπι, γίνεται άγονο.

Μήπως όμως ακόμη και οι πολιτικοί στη διαχείριση δημοσίων οργανισμών (που έχουν πολλούς rational egoists…και σχεδόν κανέναν willing punisher…) δεν τοποθετούν το ατομικό συμφέρον πάνω από το συλλογικό?

Για παράδειγμα γνωρίζουμε παραδείγματα οργανισμών (π.χ. ΟΣΕ, ΔΕΗ, Ολυμπιακή) , οι οποίοι είναι προβληματικοί, με υπεράριθμο προσωπικό, και δημιουργούν ελλείμματα κάθε χρόνο. Κι όμως ο διευθυντής του οργανισμού προσπαθώντας να μεγιστοποιήσει  την ατομική του ωφέλεια δεν παίρνει μέτρα για να μην δυσαρεστήσει τον πολιτικό προϊστάμενο. Επίσης το ίδιο συμβαίνει και με τον πολιτικό προϊστάμενο  που φοβάται το πολιτικό κόστος. Οπότε διαιωνίζεται η κατάσταση και μετά από λίγο καιρό το πρόβλημα φτάνει στο απροχώρητο (με συσσώρευση τεραστίων ελλειμμάτων). Ο οργανισμός είτε θα έπρεπε να κλείσει είτε να ξε-πουληθεί  και να απολυθούν εργαζόμενοι.

 Ο πολιτικός θα δικαιολογηθεί , υποστηριζόμενος τα οφέλη του συνόλου κι στο τέλος θα ρίξει το λάθος είτε στους προηγούμενους είτε σε κάποια θεωρία συνομωσίας (π.χ. οι κακοί ξένοι που θέλουν να πουλήσουν την Ελλάδα). Στην Ελλάδα της ατιμωρησίας κανένας δεν θα του ρίξει ευθύνη κι όλα θα κυλήσουν ομαλά για τον ίδιο.

Η Ελληνική κοινωνία έχει έλλειψη από άτομα της 3ης κατηγορίας. Δυστυχώς εδώ όποιος προσπαθήσει να επιβάλει τους κανόνες και να τιμωρήσει τους καιροσκόπους, αποβάλλεται από το σύστημα και μάλιστα χαρακτηρίζεται άσχημα από τους υπόλοιπους,.

 Αντικλείδι

antikleidi.wordpress.com

  1. #1 by NIKITNIK on 25/07/2011 - 10:15 μμ

    ενδιαφέρον & προτότυπο άρθρο
    μας εκπλήσετε ευχάριστα, μπράβο να συνεχίστε έτσι

  2. #2 by mpaklavas on 25/07/2011 - 10:29 μμ

    Τα α διαλογης ‘η «τα πρωτα» στον εμπορο που μας πλαγιοκοπησε και τσιμπησαμε κατι παραπανω απο τους αλλους και τα υπολοιπα στον συναιτερισμο…
    Το βραχυπροθεσμο οφελος εναντι του μακροπροθεσμου και της συνεργασιας
    Δυστυχως αυτη ειναι η πραγματικοτητα για την πλειοψηφια στην ελλαδα του σημερα
    Οι ευρωπαιοι μας δωσαν και παλι μια ευκαιρια ν αλλαξουμε. Θα το κανουμε?

    • #3 by gormtalos on 25/07/2011 - 10:57 μμ

      O συνεταιρισμός δεν έκανε έλεγχο για την ποιότητα των προϊόντων που παραλάμβανε ?

  3. #4 by tsifou on 25/07/2011 - 10:35 μμ

    Πρέπει λοιπόν να αρχίσουμε και εμείς να τιμωρούμε τους γύρω μας για την αφέλεια τους προς το κοινό καλό που κοιτάνε μόνο το δικό τους βραχυπρόθεσμο ατομικό συμφέρον.
    Και να μη λέμε <> Πρέπει να καταλάβουμε επιτέλους πως ο άλλος έιμαστε εμείς, μόνο έτσι θα προοδεύσουμε ως κοινωνία. Το να <> τους άλλους από την αστυνομία , είναι κατάλοιπο της τουρκοκρατίας και αργά ή γρήγορα πρέπει να το ξεπεράσουμε. Ο κάθε άλλος Ευρωπαίος πολίτης σε μια τέτοια περίπτωση θα έκανε το χρέος του απέναντι στην πατρίδα του και στο κοινό καλό.

  4. #5 by π on 25/07/2011 - 10:35 μμ

    Η θεωρια των παιγνιων πως συνδυαζεται με το παραπανω?
    ‘Η εκει μονο μεταξυ 2 εχει εφαρμογη?

  5. #6 by tsifou on 25/07/2011 - 10:41 μμ

    Πρέπει λοιπόν να αρχίσουμε και εμείς να τιμωρούμε τους γύρω μας για την αφέλεια τους προς το κοινό καλό που κοιτάνε μόνο το δικό τους βραχυπρόθεσμο ατομικό συμφέρον.
    Και να μη λέμε »άστον ρε! Θα τον καταγγειλει άλλος» Πρέπει να καταλάβουμε επιτέλους πως ο άλλος έιμαστε εμείς, μόνο έτσι θα προοδεύσουμε ως κοινωνία. Το να »βοηθάμε τους άλλους» από την αστυνομία , είναι κατάλοιπο της τουρκοκρατίας και αργά ή γρήγορα πρέπει να το ξεπεράσουμε. Ο κάθε άλλος Ευρωπαίος πολίτης σε μια τέτοια περίπτωση θα έκανε το χρέος του απέναντι στην πατρίδα του και στο κοινό καλό.

  6. #7 by π on 25/07/2011 - 10:57 μμ

    Τη βρηκα (τη θεωρια παιγνιων) σ αλλο αρθρο σας .
    Την τριτη θεωρια «Η Τραγικότητα των Κοινών» δεν την εχω ξανακουσει, θα γραψετε κατι και γι αυτο στο μελλον?

  7. #8 by talos on 25/07/2011 - 11:07 μμ

    Δυστυχώς κυριάρχησαν στον πολιτικό στίβο οι καιροσκόποι.
    Όσους ήθελαν να προσφέρουν ανιδιοτελώς και να διορθώσουν τα κακώς κείμενα, τους απέβαλε το σύστημα.

    • #9 by anti on 25/07/2011 - 11:14 μμ

      Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Αλ. Παπαδόπουλος, που τον έφαγαν τα πιράνχας που νέμονται (δυστυχώς ακόμα) τον χώρο της υγείας.

  8. #10 by pyrrho on 25/07/2011 - 11:11 μμ

    Συνεταιριζεσαι για να επιτυχεις καλυτερους ορους , να χεις μεγαλυτερη διαπραγματευτικη ισχυ
    Στον συνεταιρισμο τ αγαθα σου μπαινουν στον κοινο κουρβανα και με βαση το product mix θα παρεις και την καλυτερη τιμη. Δινοντας το σκαρτο εσυ θα πεσει ο μ.ορος και θα χασει ολη η ομαδα

  9. #11 by Arkesilaos on 26/07/2011 - 10:23 πμ

    πως θα εξηγούσε ο Ράμφος σύμφωνα με προηγούμενο άρθρο σας αυτό το φαινόμενο?
    άρα μήπως εντέλει δεν είναι ελληνικό φαινόμενο ή η συναισθηματική συμπεριφορά του έλληνα
    εντείνει την κατάσταση?
    είναι η ελληνικοί συνεταιρισμοί πιο «αποτυχημένοι» απο τα διεθνή παραδείγματα?
    γιατί δεν έχουμε μια Μαριναλέντα (http://en.wikipedia.org/wiki/Marinaleda,_Spain) κι εμείς ή είναι η εξαίρεση και ουτοπία?

  10. #12 by Arkesilaos on 26/07/2011 - 9:22 μμ

    οι έλληνες απο ιδρύσεως του ελληνικού κράτους είναι μόνοι τους μια κατηγορία, ανεξέλεγκτοι, ατομικιστές, χαώδεις…
    απο αρματολοί κλέφτες και το ανάποδο , κινούνται σ ολες τις κατηγορίες !
    ο καθένας για την πάρτη του με παράλογες απαιτήσεις » από το τελωνείο στη Μάνη» ως το «πανεπιστήμιο τώρα στη Λαμία» και το «να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα»

  11. #13 by selfish on 26/07/2011 - 10:02 μμ

    o Ντώκινς μιλάει για εγωιστικό γονίδιο & αυτή είναι η αποστολή μας

  12. #14 by selfish on 26/07/2011 - 10:05 μμ

    ο σοσιαλισμός αποδείχτηκε μια ουτοπική θεωρία
    τα λιγοστά παραδείγματα που αναφέρετε είναι μια εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα

  13. #15 by darwin on 26/07/2011 - 10:07 μμ

    ο εγωιστής πίθηκος που λέγεται άνθρωπος κυριαρχείται απο 2 ένστικτα : της αναπαραγωγής και της επιβίωσης
    Το δεύτερο που μας ενδιαφέρει στο παρόν άρθρο εξηγεί ότι πάνω απ ολα το συμφέρον του εκτός αν συμβαδίζει με τα συμφέροντα μιας ομάδας

  14. #16 by niktnik on 26/07/2011 - 10:09 μμ

    ο αλτρουισμός εξηγείτε κι απο τη δαρβινική θεωρία μια χαρά

  15. #17 by niktnik on 26/07/2011 - 10:21 μμ

    προδότης, ρουφιάνος, καταδότης
    έτσι χαρακτηρίζονται στην ελλάδα οι συνάνθρωποι μας που μπορεί να λειτουργούν για την προασπιση των συλλογικών συμφερόντων
    πλήρης παραλογισμός…

    • #18 by tsiribob on 26/07/2011 - 10:35 μμ

      προδότης, ρουφιάνος, καταδότης (παράξενος ως ουφο) είναι όποιος καταγγέλει παρανομίες, σπατάλες, παραβάσεις κτλ.
      ενώ ηθικός-έξυπνος και με αρετή αυτός που κάθεται να τον κλέβουν…
      παράξενος λαός πράγματι

  16. #19 by tsiribob on 26/07/2011 - 10:37 μμ

    οι συνεταιρισμοί «χάλασαν» στην ελλάδα απο τη στιγμή που μπλέχτηκε και
    η πολιτική, η διαπλοκή, οι επιδοτήσεις
    η κομματικοποίηση σ όλους τους τομείς της ελλάδας απο το σχολείο ως τα πανεπιστήμια τις οργανώσεις κτλ ευθύνεται για μεγάλο μέρος της κατάντιας σήμερα

  17. #20 by π on 27/07/2011 - 1:15 μμ

    στο » Ελλάντα» οι μόνοι πετυχημένοι που ξέρω είναι ο «ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ συνεταιρισμός κροκοπαραγωγών κοζάνης… η μαστίχα χίου κι ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου

    και πρέπει να ταν χιλιάδες…

    τους πρώτους τους το επέβαλαν γιατί προφανώς δεν τα βρίσκανε μεταξύ τους γι αυτό ονομάστηκαν και αναγκαστικός ! (κάποιος αξιωματικός είχε πάει στην περιοχή και το κανε απ ότι ξέρω και μάλιστα ψηφίστηκε και ειδικό διάταγμα. Οποιος ξέρει περισσότερα ας μας διαφωτίσει)

  18. #21 by π on 28/07/2011 - 11:13 μμ

    τα ίδια ισχύουν παντού?
    σε οποιαδήποτε συνάθροιση ατόμων υπάρχουν οι χαρακτηριστικοί αυτοί τύποι αλλά η επωφελής τακτική δεν είμαι σίγουρος ότι είναι πάντα η συνεργασία
    Πχ τους βλέπουμε τους τύπους και σε μια επιχείρηση (ή ένα τμημα της)
    εκεί κάποιοι προσπαθούν να χειραγωγήσουν τους άλλους προς ιδίον όφελος, κάποιοι σκύβουν το κεφάλι . κάποιοι «το παλευουν»
    Ποιοί όμως είναι αυτοί που βλέπουμε ότι «ανεβαίνουν»?
    προφανώς απαιτούνται άλλα χαρακτηριστικά σ αυτή την περίπτωση. του ηγέτη
    άρα ηγετικές φυσιογνωμίες αυτοπεριορίζονται ή δυσανασχετουν σ ενα τέτοιο περιβάλλον?

  19. #22 by koroido on 31/07/2011 - 11:43 πμ

    Συνομιλωντας χτες με ταξιτζή και σχολιάζοντας οτι αφενός δεν είναι σωστό να κλείνουν τους δρόμους και αφετέρου οτι μεταφέρουν παρανόμως κόσμο με ιδιωτικά αυτοκίνητα, μου είπε το εξής εκπληκτικό:
    «Ετσι είμαστε οι Ελληνες. Ο πατέρας μου έμαθε εμένα να κλέβω. Ετσι θα μάθω και εγώ στον γιο μου» !!!
    Τι ελπίδες εχει να αλλάξει και να σωθεί αυτή η χώρα? Θλιψη …

  1. Η ρίζα του Καλού! « Αντικλείδι
  2. Ανακαλύψαμε ξανά τον διπλανό µας « Αντικλείδι
  3. Μήπως κάτι δεν καταλαβαίνω; « Αντικλείδι
  4. Στέλιος Ράμφος : Οι Ελληνες ζουν σε συνθήκες παράνοιας και σχιζοφρένειας « Αντικλείδι
  5. Παραδείγματα συνεργατισμού δίνει η Ευρώπη « Αντικλείδι
  6. Πίσω στο χωριό… « Αντικλείδι
  7. Τα 7 «θανάσιμα» αμαρτήματα της κοινωνίας μας « Αντικλείδι
  8. Το δίλημμα του κρατουμένου και η προστασία του περιβάλλοντος « Αντικλείδι
  9. Πότε πετυχαίνει τους στόχους της μια ομάδα ανθρώπων; « Αντικλείδι
  10. Ελλάς το μεγαλείο σου… που τελειωμό δεν έχει! « Αντικλείδι
  11. Το ελληνικό αδιέξοδο « Αντικλείδι
  12. Τις πταίει; « Αντικλείδι
  13. Ένα Νόμπελ Οικονομίας για τους σταθερούς γάμους και τις ανταλλαγές νεφρών « Αντικλείδι
  14. Το δίλημμα του κρατουμένου και η προστασία του περιβάλλοντος - Αντικλείδι

Σχολιάστε